GİTAR HAKKINDA Çoğu öğrenci adayı başlangıçta klasik gitarla başlamanın doğru bir seçim olacağını düşünür. Burada dikkat etmeniz gereken nokta sizin "klasik" kelimesinden ne algıladığınızdır. "Klasik gitar öğrenmek istiyorum" dediğiniz zaman parmakla çalınması gereken klasik batı müziğini kastediyorsanız klasik gitar zaten tek seçenektir. Ancak "amacım günün parçalarını çalmak veya iyi bir rock, blues, heavy metal, jazz gitaristi olmak" diyorsanız ve "sağlam bir temel almak için klasik gitar eğitimine tabi olmalıyım" diye düşünüyorsanız yanlışlığa düşebilirsiniz. Temel gitar eğitimi her zaman eşittir klasik gitar eğitimi demek değildir. Seçmiş olduğunuz müzik tarzlarının; 1)Pena ile, 2)Parmakla olmak üzere 2 çalınış tarzı vardır.. Örneğin Jimi Hendrix, Joe Satriani gibi stilleri hedefliyorsanız bu stiller pena ile çalınması gerekeceğinden penalı temel eğitime, Mark Knopfler gibi stilleri hedefliyorsanız parmak stili temel eğitime tabi olmalısınız. Birçok öğrenci adayı bilmeden temel kelimesini klasikle özdeşleştirerek belki de hiç ihtiyacı olmayacak parmak stili klasik gitar eğitimine girme yanlışlığına düşmektedir. Diğer bir yanlış da yeni başlayacak birçok öğrencinin ilk heyecanın etkisiyle direkt elektro gitarla başlamayı tercih etmesidir. Heyecanı anlayışla karşılıyorum. Penalı temel eğitimi elektro gitar üzerinde almak da mümkündür. Ancak bu durumda klasik gitarın sağladığı avantajlardan faydalanamazsınız. Peki bu avantajlar nedir? Klasik gitarın sap kalınlığı, sap genişliği ve perde genişliği elektroya göre daha fazla olduğundan parmakların daha güçlü, daha açık, daha dik basılması için penalı temel eğitimin klasik veya akustik gitarda alınması tavsiye edilir. Klasik veya akustik gitardan güçlenmiş parmaklarla elektroya geçiş yapmanız kısa zamanda büyük mesafeler katetmenizi sağlar. Şunu da hatırlatmakta yarar var. Elektroya geçiş için çok uzun süre klasik veya akustik gitar eğitimi gerekmemektedir. Bunun için gerekli süre birkaç aydan fazla değildir. Bu süreyi de kendi yeteneğiniz ve sıkı çalışmanızla kısaltmak mümkündür. Bununla beraber klasik veya akustik gitar eğitimiyle elektro eğitimini beraber devam ettirmeniz ileride büyük kazançlar sağlar. Öğrenci adaylarının diğer bir yanlışı da toplu ders yapan hocayı seçmesidir. Solfej dersi toplu olarak yapılabilir. Harmony dersi zaman açısından yarı toplu yapılabilir. Ancak şurası kesin ki enstruman eğitimi toplu olarak yapılmaz. Çünkü gitar eğitimi fizik, kimya, matematik gibi okul derslerinin sadece anlatılıp dinlenmesiyle değil uygulama ile öğretilerek maksimum verim alınır. Bunun nedeni her öğrencinin kişisel teknik ve müzikal sorunlarıyla tek tek ilgilenme gereksinmesidir. Öğrencinin kişisel eğitiminin yanısıra daha ileri seviyelerde ENSEMBLE dediğimiz bir grupta yüksek performansla çalabilmesini sağlayacak toplu çalışmalar vardır ve son derece gereklidir. Bunu öğrencinin normal enstrüman eğitimiyle karıştırmamak gerekir. Normal eğitimde birçok gitarcının aynı anda aynı melodiyi toplu olarak çalacak tarzda yapılan eğitimden verim almak pek olası değildir EĞİTİM NEYİ KAPSAR? Bu konunun içeriğini açıklamadan önce 2 türlü eğitim anlayışından bahsetmek gerekir. 1)Hobisel Pratik Eğitim: Örneklersek bir kumsalda arkadaşlara gitarla eşlik ederek şarkı söyleme veya amatör bir lise grubunda konser verebilme vs. gibi hedefleri içeren pratik bir eğitimdir. Burada akademik eğitimden de destek almak gerekebilir. 2)Akademik Eğitim: Hedefi profesyonel bir şarkıcının arkasında gerçek anlamda eşlik edebilecek düzeyden çok ileri bir sanatsal boyuta kadar değişik kademeleri kapsar. HOBİSEL PRATİK EĞİTİM Bu aşamayı hiç ders almadan gerçekleştiren çok kişiye rastlamak mümkündür. Ancak hoca nezaretinde gerçekleşmesi süreyi oldukça kısaltır. Hobisel pratik eğitimi bir bebeğin ana dilini öğrenmek için doğumundan ilkokul çağına kadar geçirdiği döneme benzetebiliriz. Çocuk ana lisanını ilkokul çağına kadar belli bir düzeye kadar öğrenir. Okul çağında ise daha iyi bir konuşmacı olması için okuma, gramer vs. gibi akademik bir eğitime tabi olur. Buradan çıkartılan sonuç her profesyonel müzisyenin başlangıçta bir hobisel pratik dönemi yaşaması gerektiğidir. Ancak verdiğimiz bebek örneğinden farklı olarak her 2 eğitim tarzına aynı anda başlamanız ileride profesyonel bir standartı elde edebilme arzusu içinde olabileceğiniz ihtimalini varsayarak daha idealdir. Çünkü sadece pratik eğitimle yetinmek bir noktadan sonra veriminizin kısırlaşmasına sebep olur. HOBİSEL PRATİK EĞİTİMİN İÇERİĞİ: 1)Şarkıları çalıp söyleyebilme: Arkadaşlarınıza günün parçalarını çalıp söyleme amacındasınız. Bunun için belirli akorları rahatça basıp geçebilmeniz, belirli ritmleri rahatça ve hissederek çalabilmeniz, şarkı söylerken de ritmle melodiyi aynı anda hissedebilmeniz gerekir. Bu eğitimin süresi de birkaç aydan fazla değildir. 2)Dinlediğiniz bir parçanın akorlarını çıkarabilme: Daha önceden çaldığınız birçok parça arasında varolan benzer akor kalıplarının bıraktığı etki zamanla zihnimize yerleşir, yeni bir parçada onları veya benzerlerini duymanız mümkün olur.en iyi yöntem kulaktan bulduğunuz akorları sonradan şarkı kitaplarındaki yazılı akorlarıyla karşılaştırmanızdır. 3)Melodi çıkarma, beste yapma: Deneme yanılma metodu ile duyduğunuz bir melodiyi çıkarmaya çalışın. O melodinin ait olduğu makamını kulaktan keşfedin. Sonra o makam üzerinde çıkardığınız melodinin benzerlerini türeterek sololar veya besteler yapın. Sonraki aşama akor çıkarma tacrübenizle besteye uygun akorları keşfetmenizdir. Yukarıda anlatılanların gerçekleşmesine ilaveten akademik eğitimin teknik ve teorik konularından kısmen destek alırsanız amatör bir grupta çalabilecek seviyeyi yakalamışsınız demektir. A)TEMEL AKADEMİK EĞİTİM: 1)NOTA OKUMA VE PENALI TEMEL GİTAR EĞİTİMİ: Tahsilinizi yurt dışında gerçekleştirmeniz için yabancı dilin önemi neyse temel akademik eğitimde de nota okumanın önemi aynı oranda gereklidir. Her ikisinde de amaç öğrenci ile hoca arasındaki diyalogu sağlamaktır. Penalı temel gitar eğitimi de amacı belirli müzik formlarını öğretmek olmayan, gitar çalmanın geniş altyapısını sistematik bir biçimde anlatan uzun vadeli bir eğitimdir. Nota öğrenme bir öğrenci için aşılması gereken en sıkıcı dönem gibi görünmesine rağmen zannedildiği gibi zor değildir, eğitimin en kolay aşamasıdır. Bu konuda hızlı ilerleme öğrencinin kararlılığına bağlıdır. Nota öğrenmeyi aşılması gereken sıkıcı bir angarya iş psikolojisinde görürseniz ilerlemeniz ağır gider. Öğrenmekten haz alarak çalışırsanız hızlı ilerlersiniz. Nota okumayı hızlandırmanız için bu konuda temel gitar metodunu takip etmenin kazandıracağı kazançlara ilaveten BONA adlı nota okuma kitabını çalışmanızı tavsiye ederim. Bu kitabı sabırla ve hakkını vererek bitirmeniz durumunda nota ve ritm okuma konusundaki tüm engellerin kalkacağına kesinlikle garanti verebilirim. Penalı temel gitar eğitiminde yazılmış en iyi metodlar bence WILLIAM LEAVITT`in "A MODERN METHOD FOR GUİTAR VOLUME 1,2,3" kitaplarıdır. Her tarz gitarcının muhakkak çalması gereken akorlar, ritmler, düetler, gamlar, arpejler, sürat çalışmaları, nota okuma çalışmaları vs. bu 3 metod içinde bulunmaktadır. Hakkını vererek çalışmanız neticesinde jazz çalmak için gerekli altyapıyı elde etmişsiniz demektir. 2)KULAK EĞİTİMİ VE SOLFEJ: Kulak eğitimi orkestra veya tek enstrüman tarafından çalınan her türlü melodi ve akorun kulak tarafından doğru algılanması, solfej ise klasik nota sistemi ile yazılan bir melodinin enstrüman kullanmadan notaları sesleriyle okuyabilme çalışmasıdır. Bence öğrencinin en zorlandığı hatta birçok profesyonel müzisyenin bile yetersiz olduğu konulardır. 3)KLASİK BATI PARÇALARI: Klasik parçaların çalışılması dünyada çoğu hoca tarafından tavsiye edilir. Örneğin BACH`ın inventionları PAGANİNİ`nin capriceleri. Bu parçaların çoğu gelişmiş tekniği ve sürati gerektirdiğinden hatasız çalınmaları uzun süre sabırlı çalışmayı gerektirir, neticesinde ileri düzeyde teknik hakimiyet sağlar. Diğer önemli bir kazanç da klasik batı formudur. Klasik batı müziğinin içindeki sanatsal derinlik ve seçicilik öğrencinin genel müzikle ilgili hayal gücünü ve ufkunu açar. Ayrıca klasik batı ile rock arasındaki ilişkiyi kapmak açısından bu parçaların çalışılması özellikle rock gitaristlerine tavsiye ederim. Bu konuyla ilgili kitaplar: 4)SENKRON VE KONDİSYON ÇALIŞMALARI: Senkron kelimesi 2 elin mükemmel uyumunu, kondisyon ise yüksek hıza erişmek için gerekli parmak esnekliğini ve kas gücünü ifade etmektedir. Bu çalışmalar ustalık gerektiren parçaları çalacak düzeye gelebilmek için önceden yapılması gereken etüdleri kapsar. Gitar 2 elin birbirine mükemmel uyumu neticesinde hatasız temiz sesler elde edilebilen bir enstrümandır. Tekniği yüksek parçaları çalışmakla da teknik kapasiteyi artırmak mümkündür. Ancak birtakım etüdlerin metronom eşliğinde değişik hızlarda sabırlı çalışılması neticesinde, bazı zor eserleri yıllarca çalışmakla elde edilecek kazancı birkaç ayda kazanabilirsiniz. Buna rağmen sadece bu etüdlerin çalışılması yeterli değildir. Bu etüdlerin önceden çalışılmasını gerektirdiği eserleri çalmanız neticesinde gitarda yüksek teknik hakimiyet elde edilir.bu konuyla ilgili kitaplar: B)YARDIMCI METODLAR: 1)STİL KİTAPLARI: Stiller tanınmış gitarcılara ait karakteristik sololardır. Onlara başlamadan önce müzik tarzlarını anlatan metodlarda gösterilen "lick" adı verilen küçük karakteristik cümleleri çalışmak gereklidir. Lickler öğrenciye ilk hız vermek açısından önemlidir. Ancak sadece licklerin çalışılmasıyla önemli yollar katetmeyi beklemek çok yanlış bir beklenti olur. Öğrencinin kafasında ilk önce ilgilendiği müzik tarzının formunun şekillenmesi şarttır. Bu da çok dinleyerek ve belirli kalıplara uygun estetik solo arayışlarıyla zamanla gerçekleşir. Sonradan licklerin çalışılması öğrencinin önceden oluşmakta olan müzik formunu rötuşlamak için çok faydalıdır. Sonraki aşama ise stil kitaplarına geçiştir. Burada sadece 1 gitarcıyı aynen taklit etmekten kaçınmanız gerekir. Birçok gitarcının sololarını çalarak bir sentez oluşturmanız, arkasından bütün bildiklerinizi unutarak sadece kendinizi dinlemekle kendi stil arayışlarına girmeniz sizi sanatın üst boyutlarına ulaştırır. Stil kitaplarına birkaç örnek: 2)JAM KİTAPLARI: Öğrencinin doğaçlama özelliklerini geliştirecek eşlik metodlarıdır. Bundan faydalanabilmek için ilk önce verilen eşlik akorlarında her akorun fonksyonunu ve kullanılması gereken gamları tespit etmek bunun için de teorik olarak akor gam ilişkilerini kavramak gereklidir. Sonraki aşama da bu gamların, gitarın klavyesi üzerindeki yerlerini bilme,üstünde rahatça dolaşabilme, değişik gam veya arpejleri birbirlerine rahatça bağlayabilme tecrübesidir. Bu da önceden verilen penalı temel gitar eğitimiyle bağlantılıdır. Doğaçlama konusunda yeniyseniz jam metodları eşliğinde çalışırken ilk önce değişik gamları birbirine bağlayıp klavye hakkında geniş tecrübe elde etmenizi daha sonra da estetik cümle arayışlarına girmenizi tavsiye ederim. Jam metodlarına örnekler: C)MÜZİK TÜRLERİNE GÖRE EĞİTİM: Bu internet sitesi Batuhan Taşkınkaya tarafından hazırlanmıştır. ©'09 1)ROCK EĞİTİMİ: Doğrusunu söylemek gerekirse bugüne kadar rock, heavy metal gibi müzik türlerinde herşeyi içeren öğrenciyi çok ileri seviyeye taşıyacak rock metodu yeryüzünde yazılmış değildir. Müzik yayınevlerinin yayınladıkları rock metodları binlerce sayıdadır. Tüketicilerinin çoğunluğunun 20 yaş altı olmasından ve bu yaş grubunun sabırsız karakterinden dolayı nabza göre şerbet politikası uygulanmaktadır. Metodlarda yanlış bilgilerin varolduğu söylenemez. Ancak iyi bir rock gitaristi olmak için bir tek metodtan medet ummak son derece yanlış olur. Burada takip edilmesi gereken yol onlarca metodu inceleyerek metodlar arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri tesbit edip öğrencinin nasıl bir yolda gitmesi gerektiğinin bilincine varması, metodlar arasındaki benzerliklerden hareketle konu başlıklarını tesbit etmesi, her konu üzerinde ayrı ayrı yoğunlaşmasıdır. Bunun için bir tek metodu tamamiyle çalmak yerine birçok metodun gerekli bölümlerini çalışmanın daha sağlıklı olacağı kanısındayım. ROCK İLE JAZZ ARASINDAKİ İLİŞKİ: "Amacım iyi bir rock gitaristi olmak bunun için iyi bir jazzcı olursam herşeyi çalarım." düşüncesindeyseniz son derece büyük bir yanlışın içindesiniz demektir. Kesin bir gerçek vardır. Rock'ı rock ruhuna Jazz'ı da jazz ruhuna sahip olanlar çalar. Bir müzisyenin aralarında duygusal olarak fazla bir bağlantısı olmayan teknik açıdan da bazı yerlerde çelişen bu 2 dünyayı aynı anda içinde barındırması pek olası değildir. Bu 2 tarzı derinlemesine inceleyen bir müzisyen her 2 tarzın birleştiği "rock fusion" veya "jazz fusion" tarzında bir anlatıma sahip olabilir. Saf anlamda hem mükemmel rock gitaristi hem de mükemmel jazz gitaristi olmak imkansızdır. Ancak bu anlattıklarımdan bir rock müzisyeninin jazza hiç dokunmaması gerektiği sonucu çıkarılmamalıdır. Çünkü rock müziğinin içeriği jazz kadar geniş değildir. Rock müzisyeni rockun dışında hiçbir alana dokunmaması durumunda kendi dar alanına hapsolur ve üretimi kısır döngüye dönüşür. Rock müziğinin harmonik yapısının anlatımı çok zaman almaz.başlangıçta hiçbir temel bilgisi olmayan bir öğrenci birkaç ay içerisinde rockun harmonik yapısını kavrayabilir. Ancak jazz daha geniş kapsamlıdır. Çok daha geniş bir alan içerisine giren bir öğrenci sahip olacağı özgür bir ruh yapısıyla daha yaratıcı bir performans sergiler. Amaç jazzın geniş teorisinden ve özgür yapısından faydalanmaktır. Benim rock müzisyenine tavsiye sloganım şöyledir. Blues'un feryadından,klasik batı müziğinin seçiciliğinden,Jazz'ın özgürlüğünden faydalan.Rock metodlarıyla ilgili bazı örnekler 2)BLUES EĞİTİMİ Zamanında beyazlar tarafından hor görülen zenci müziği olmasına rağmen dünyanın her tarafında çok sevilen saygın bir müzik konumuna erişebilmesi içinde çok çekici unsurları barındırmasındandır. Ragtime, Texas Blues, Delta Blues, Chicago Blues, Country Blues, Rhythm and Blues, Blues Rock, Jazz Blues, Fusion Blues vs gibi çok sayıda türleri vardır. Elimde bütün tarzlarda metodlar mevcuttur. Bütün türleri çalışmak iyi bir blues gitaristi olmak demek değildir. Bu müziğin en zor tarafı geleneksel formunu yakalanmasını ve doğaçlamalarda güçlü bir anlatımı gerektirmesidir. Blues'un eğitimi olmaz diye bir düşünce vardır. Daha doğrusu blues öğretilmez öğrenilir demek daha doğru olur. Burada metod çalışmanın faydasız olduğunu söylemiyorum. Metod içinizde var olanı geliştirir demek daha yerindedir. Blues'u içinizde nasıl var edebilirsiniz? İlk önce kişilik olarak bluesa meyilli olmanız, hayatı blues yönüyle algılamanız, blues'a aşık olmanız ve çok geniş bir blues arşivine sahip olarak devamlı dinlemeniz gerekir. Bu şartlarda bluesda gelişmeniz için gerekli zemin hazırlanmış demektir. Bu şatların üzerinde metod takip ederek, değişik tarzları çalışarak blues'un cümle yapısını ve anlatımını geliştirebilirsiniz. Devamlı doğaçlamalar yaparak, grup ve sahne tecrübesiyle önemli seviyeleri yakalayabilirsiniz. Blues eğitimi ile ilgili metodlar: 3)COUNTRY EĞİTİMİ Bu müzik türünün en belirgin özelliği çalınmasının son derece zor olduğu, distortion kullanılmadığı için hataların örtbas edilemediği, artistik bir cümle yapısının varoluşu, geleneksel tarz oluşundan dolayı müzik formunun çok iyi kavranması gerektiği, kendine has özel teknikleri varoluşudur. Dinlenmesi hoş olmasına rağmen ülkemizde çalınacak ortamların hemen hemen olmayışından dolayı bu müziği öğrenme konusundaki talep çok düşüktür.country ile ilgili mükemmel metodlar yazılmıştır. Kendi içinde birçok türlere ayrılmaktadır. Bluegrass, newgrass, nashville, pedal steel vs. country gitaristi olmak için geniş bir zaman ayırmanız gerekir. Amacınız rock ise de yardımcı tarz olarak öğrenmenizi tavsiye ederim. Country ile ilgili metodlar: 4)JAZZ EĞİTİMİ Jazz'ın eğitim açısından diğer tarzlardan ayrılan en önemli özelliği çok daha geniş kapsamlı oluşudur. Eğitim konularını şöyle sıralayabiliriz: 1)NOTA OKUMA VE PENALI TEMEL GİTAR EĞİTİMİ: Bakınız TEMEL AKADEMİK EĞİTİM, 2)KULAK EĞİTİMİ VE SOLFEJ: Bakınız TEMEL AKADEMİK EĞİTİM, 3)KLASİK BATI PARÇALARI: Bakınız TEMEL AKADEMİK EĞİTİM, 4)SENKRON VE KONDİSYON ÇALIŞMALARI: Bakınız TEMEL AKADEMİK EĞİTİM, 5)TEORİ: Her jazz müzisyeninin öğrenmesi gerektiği müzik altyapısıdır. İçerdiği bazı konuları şöyle sıralayabiliriz. a)akor imalatı b)akorların birbirlerine bağlanış şekilleri (harmonik devamlılık) c)akorların alabilecekleri gerilim notaları e)harmonik analiz f)melodik analiz g)melodilerin çok seslendirilmesi h)ezgiye karşı, karşı ezgi i)modulation j)aranjman ve orkestrasyon (küçük jazz grubundan big band`e kadar) k)outside çalma. 6)JAZZ FAKEBOOK: Analiz yapmak amacıyla içinde 500 ü aşkın jazz parçasının bulunduğu melodi, akorlar bazen de sözlerin bulunduğu geniş jazz repertuarı, 8)JAZZ USTALARININ SOLOLARI: Bütün sololar üzerinde harmonik ve melodik analiz yaparak daha estetik cümle yapısı kazanmak için gereklidir.